در این مقاله سعی داریم به اصطلاحاتی که در دنیای دی جی و موسیقی زیاد مورداستفاده قرار میگیرد بپردازیم و آنها را بشناسیم.
دستگاه دی جی از سه قسمت تشکیل شده است:
- پلیر ( Player )
- میکسر ( Mixer )
- پلیر ( Player )
که دو قسمت ان که کاملاً شبیه به هم هست ( Player ) در اطراف آن و میکسر در وسط آن قرار میگیرد.
Mixer: به معنای کلمه “ادغام کننده” قسمتی از یک ست دیجی که تمام سیگناهای خروجی از پلیر (موزیکها) وارد آن شده و با اعمال تغییراتی روی فرکانسهای صدایی، آنها را از طریق خروجی و کابل به باندها میتوان انتقال داد.
اجزای تشکیل دهنده ی میکسر و اصطلاحات مربوط به آن:
- Jog wheel: ویل که به انگلیسی بمه معنای چرخدنده است در حقیقت نام وسیلهای است که در اکثر دستگاههای دیجی و کنترلرهای دیجی به چشم میخورد و میتوان یه عنوان سمبلی از یک صفحهی گرامافون یاد کرد که تا به امروز اکثر کمپانیهای ساخت دیجی در طراحیهای خود استفاده میکنند که متأسفانه در ایران آن را با واژهی اشتباه Scratch میشناسند. که از آن هم برای عقب و جلوبردن فایل صوتی و هم برای تنظیم سرعت لحظهای استفاده میشود.
- TurnTable: در انگلیسی به معنای میز گردان است که در گذشته صفحاتی که روی این دستگاه قرار میدادند (vinyl) قطعاتی از موسیقی را پخش میکرد.
- Vinyl: صفحاتی که در گذشته بر روی آن موسیقی ضبط میشد.
- Player: در انگلیسی به معنای پخشکننده است که در گذشته تا به امروز از آن به عنوان پخش و تغییراتی که بر روی یک قطعه موزیک انجام میدهیم، میتوان استفاده کرد. نام دیگر آن Deck است و مورد کاربرد قرار میگیرد.
- Cue: به معنای کلمه “نشانه”، برای نشانهگذاری قسمتهای مختلف از موزیک و گرفتن سر ضرب میتوان از آن استفاده نمود.
- سرضرب: بر روی هم قرار دادن ضربهای مختلف 2 و یا بیشتر موسیقی بر روی یکدیگر و هماهنگ کردن آنها را عمل سرضرب گرفتن گویند.
- Play/Pause: پخش و متوقف کردن قطعهی موسیقی
- لوپ/Loop: به معنای کلمه “چرخه،دوران،سیر کوالاسیون”. به تکرار مکرر یک قسمت تعیین شده از یک قطعه موسیقی لوپ گویند،که شامل موارد زیر میباشد:
- In: به نقطهی شروع یک لوپ دکمهی in گویند.
- Out: به نقطهی انتهای یک لوپ دکمهی out گویند.
- Tempo: به سرعت نواخت باضرب موسیقی Tempo گویند.
- Tempo Fader: به اهرم کنترلکنندهی سرعت ثابت موسیقی Tempo Fader گویند.
- سرعت ثابت: که واحد اندازهگیری آن bpm (beats per minute) (ضرب در دقیقه) است و معمولاً سازندهی قطعهی موسیقی،پروژهی خود را روی یک سرعت ثابت در نظز میگیرد.(مثلاً 120 bmp)
اجزای تشکیل دهنده ی میکسر و اصطلاحات مربوط به آن:
- Mixer: ادغامکننده، نوعی ترکیبکننده و تغییردهنده به فرکانسهای ورودی به آن است که با ورودی و خروجیهایی که در آن تعریف شده است میتوان فرکانسهای صوتی را به صورت جزئی ویرایش و ترکیب نمود و از آن خروجی گرفت. (مثل باند)
- فرکانس(Frequency): که نام دیگر آن بسامد است و تعیین مقدار اندازهگیری تعداد تکه در یک رخداد میباشد.شکل و شمایل آن به صورت نمودارهای سینوسی است.
*فرکانسهای ورودی به میکسر را میتوان هرچیزی تعریف نمود.به عنوان مثال پلیر! و یا صدای خروجی از یک موبایل.
- Numb: به پیچهای موجود در میکسر اصطلاحاً numb گویند.
- Trim/Level/Gain: پیچی است که با استفاده از آن میتوان مقدار ورودی یک سیگنال صوتی را مشخص کرد.
- اکولایزر یا EQ: نقاط دسترسی به یک فرکانس صوتی برای تغییرات را اصطلاحاً اکولایزر گویند.
- High/Hi: به پیچ دسترسی به محدودهی بالای فرکانس صوتی پیچ Hi گویند (که معمولاً صداهای ریز در این محدوده قرار میگیرند.)
- Mid: به پیچ دسترسی به محدودهی وسط یک فرکانس صوتی (که معمولاً بازهی مهم صداهای یک موسیقی در آن قرار میگیرد) پیچ Mid گویند. (معمولاً vocal یا melodyدرآن قرار میگیرد)
- Vocal: به صدای خواننده اصطلاحاً vocal گویند.
- Low: به پیچ دسترسی به محدودهی پایین فرکانس صوتی پیچ Low گویند. (که معمولاً صداهای بم و بیسدار در این محدوده قرار میگیرند)
- Reloop/Exit: خارج شدن از حالت loop را اصطلاحاً Reloop یا Exit Loop گویند.
- Rev: که مخفف Revers است، به معنای کلمه یعنی معکوس، که با فشردن این دکمه میتوان روند طبیعی رو به جلو موسیقی را معکوس کرد.
- Forward/Backward: عقب و جلو بردن لحظهای قطعهای از موسیقی
- Track Search: عوض کردن قطعههای موسیقی
- Slip: با فعال یا غیرفعال کردن آن میتوان حالتهای مختلف Scratch را تغییر داد.
- Scratch: عقب و یا جلو بردن لحظهای موزیک با استفاده از jog wheel را اسکراج گویند که اعمال سرعتی و یا تکنیکی آن به طوری باشکوه است که به صورت مسابقات جهانی درمیآید.
- Tempo Range: به عوض کردن محدودهی تغییرات tempo fader گویند.
- Filter: محبوبترین افکت آهنگسازی است و به همین علت یک پیچ جدا بر روی میکسر برای هر لاین یا channel برای آن قرار میدهند و معمولاً به دو صورت است.
- Line/Channel: قسمت مجزای تغییرات بر روی یک فرکانس ورودی در میکسر که معمولاً سیگنال ورودی یک player به آن وارد شده و در آن پیچهای Gain و EQ و Hi و Mid و Low و… قرار دارند، لاین یا چنل گویند.
- Effect: به هر گونه تغییراتی که بر روی یک سیگنال صوتی میدهند افکت گویند.
- Cue/Phone: دکمهی دیگری بر روی میکسر در هر لاین وجود دارد که با روشن کردن آن میتوان صدای موجود در آن لاین را نیز در هدفون شنید. که نباید با Cue روی پلیر اشتباه گرفت.
- Fader volume: اهرمی است که با استفاده از آن میتوان میزان صدای موجود در هر لاین را کنترل کرد و نباید با Trim/Level/Gain اشتباه گرفته شود.
- Cross Fader: در معنای کلمه cross یعنی عبورکردن. به این صورت که میتوان صدای لاینها را از چپ به راست و بالعکس کم و زیاد کرد و به دو صورت Smooth و Sharp میباشد. حالت Smooth به نرمی صدا را از سمتی به سمت دیگر کم و زیاد میکند اما sharp یا full هیچ تغییری را به وجود نمیآورد ، صدای هر لاین را میتوان کامل شنید و فقط در صورت قطع و وصل شدن کامل لاین میتوان عملکرد آن را متوجه شد.
- Master volume: کم و یا زیاد کردن مقدار صدای کل لاینها (صدای خروجی باند را میتوان کنترل کرد)
- Booth/Monitor Volume: کم و یا زیاد کردن مقدار صدای کل لاینها برای خروجی باندی که برای دیجی به صورت مانیتور قرار میگیرد.
- Cue Level: تعیین مقدار صدا در هدفون
- Cue Mix: تعیین مقدار درصد صدایی که از باندها به صورت خروجی پخش میشود (در هدفون). معمولاً برای چک کردن صدای سالن بدون وجود باند مانیتورینگ استفاده میشود. پس اگر نیازی به آن نداریم آن را میبندیم.
- هارمونی میکس/Camelot system: به تغییر دادم موزیکها بر اساس گامشان (minor/major) که بهترین سطوح شنیداری تغییر گام موسیقی را داراست هارمونی میکس گویند که نیازمند شناخت تئوری موسیقی و شناخت انواع درجات گام موسیقی است، چیزی که متأسفانه در ایران زیاد رعایت نمیشود.
- Sample Rate: نرخ نمونهبرداری از یک سیگنال فرکانس صوتی را گویند.
- Input: درگاه ورودی فرکانس صوتی
- Output: درگاه خروجی فرکانس صوتی
- Beat matching: به معنای کلمه یکی کردن موسیقیها بر اساس واحد سرغنان و سرضربهایشان
اصطلاحات رایج در تنظیم موسیقی
- Intro: مقدمهی موزیک
- Build Up: شروع موزیک بر اساس ریتم
- Drop: نقطهی اوج موزیک
- Break Down: نقطهی افت موزیک
- Outro: اختتام موزیک
- Sample: به معنای کلمه “واحد یا نمونه”. به کوچکترین قسمت سازنده یک موزیک و یا نمونهای در مقیاس بزرگتر (مثلاً یک لوپ 4ضربی) sample گویند.